حج يکي از واجبات ارزشمند دين مبين اسلام و يکي از عبادات مهم اين آئين حيات‌بخش به شمار مي‌رود که بر هر مسلمان مکلّفي که مستطيع باشد، يک‌‌مرتبه در طول عمر واجب مي‌شود.

«وَ لِلَّهِ عَلَي النَّاسِ حِجُّ البَيتِ مَنِ اسْتَطاَعَ اِلَيهِ سَبِيلاً وَ مَن کَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِيٌ عَنِ العَالَميِنَ» [1]

اهميّت به‌جا آوردن حجِّ ابراهيمي به اندازه‌اي است که اگر کسي ـ در صورت استطاعت ـ آن را به جا نياورد، از منظر قرآن کريم در زمرۀ کافران قرار مي‌گيرد.

حج عبادتي است کامل و مانند ساير عبادات داراي دو بعد ظاهري و باطني مي‌باشد. بعد ظاهري يا فقهي حج شامل مناسکي است که حج‌گزار بايد در ايّام خاصّي به‌ جا آورد. و هر يک از اعمالي که توسّط وي انجام مي‌شود، داراي اسرار عرفاني نهفته‌اي است که توجّه به آن اسرار، بعد باطني يا صورت عرفاني، اخلافي حج را براي او نمايان مي‌سازد.

لزوم توجّه و اهتمام حج‌گزار به رازهاي شگفتِ نهفته در فريضۀ انسان‌ساز حجّ، موجب شده است که مرجع عاليقدر حضرت آيت‌الله العظمي مظاهري«مدظلّه‌العالي» در طبع اوّل مناسک حج (سال1373شمسي) ضمن بيان احکام فقهي، به نگارش بخشي تحت عنوان «اسرار حج» بپردازند و با تبيين منازل عرفاني‌ حج، راه تقرّب به‌ درگاه حضرت حق«جلّ‌و‌علا» را براي سالکان آن طريق هموار نمايند.

طبع حاضر مناسک حجّ معظّم له(طبع چهارم) نيز شامل احکام و مناسک «عمرۀ تمتّع» و «حجّ تمتّع» با ويرايش جديد و «اسرار حج» مي‌باشد که پس از افزودن آداب و مستحبّات زيارت مکّۀ معظّمه و مدينۀ منوّره، به چاپ رسيده است.

اميد است علاقه‌مندان و جويندگان اسرار عرفاني حجّ بتوانند با بهره‌گيري از تعاليم نوراني قرآن و عترت«سلام الله علیهم»، حجّ خود را در دو بُعد ظاهري و باطني به نحو احسن انجام داده و با حجِّ مقبول و سعي مشکور به وطن خود باز‌گردند.

پی نوشت ها:

[1 آل عمران / 97

«انّه ولىّ الهداية و التّوفيق»

مؤسّسة فرهنگي مطالعاتي الزّهراء«س»